แนวทางการคำนวณผลประโยชน์พนักงานตามมาตรฐานบัญชีไทย ฉบับที่ 19 (TAS19)

การคำนวณผลประโยชน์พนักงานตามมาตรฐานการบัญชีไทย ฉบับที่ 19 (TAS19) เป็นเรื่องที่ซับซ้อนและมีรายละเอียดมาก หากไม่ทำความเข้าใจให้ถ่องแท้ อาจนำไปสู่ความผิดพลาดในการบันทึกบัญชีและการคำนวณภาระผูกพัน ในบทความนี้ เราจะสรุปแนวทางการคำนวณผลประโยชน์พนักงานออกมาเป็น 5 ประเด็นสำคัญที่คุณต้องรู้

1. ค่าจ้างต้องคำนวณให้ครบถ้วน

หลายบริษัทอาจจะทำพลาดตรงนี้เพราะคิดว่าค่าจ้างคือเงินเดือนเพียงอย่างเดียว แต่แท้จริงแล้ว การคำนวณผลประโยชน์พนักงานจะต้องรวมค่าจ้างประเภทอื่น ๆ ที่จ่ายประจำ เช่น ค่าตำแหน่ง ค่าเบี้ยเลี้ยง ค่าครองชีพ หรือเงินประจำตำแหน่งอื่น ๆ ที่มีลักษณะการจ่ายอย่างต่อเนื่อง

ตัวอย่างเช่น หากพนักงานมีเงินเดือน 18,000 บาท แต่ได้รับค่าตำแหน่ง 4,000 บาท และเบี้ยเลี้ยงอีก 3,000 บาท รวมเป็น 25,000 บาท การคำนวณเงินชดเชยต้องนับรวมทั้งหมด ไม่ใช่แค่เงินเดือน 18,000 บาท โดยอ้างอิงจากคำพิพากษาศาลฎีกาที่ 5024/2548

2. เกษียณอายุเท่ากับเลิกจ้าง

ตามพระราชบัญญัติคุ้มครองแรงงาน ฉบับปรับปรุง 2561 การเกษียณอายุก็ถือเป็นการเลิกจ้างตามกฎหมาย ดังนั้น นายจ้างจะต้องจ่ายเงินชดเชยตามมาตรา 118 โดยไม่มีข้อยกเว้น

หากบริษัทไม่ได้กำหนดอายุเกษียณที่ชัดเจน หรือกำหนดไว้เกินกว่า 60 ปี เช่น 65 ปี หรือ 70 ปี พนักงานยังคงมีสิทธิ์ขอเกษียณเมื่ออายุครบ 60 ปีได้ หากไม่จ่ายเงินชดเชยตามกฎหมาย นายจ้างอาจถูกฟ้องร้องและต้องรับผิดชอบทางกฎหมาย

3. การประมาณการไปข้างหน้า

การคำนวณผลประโยชน์พนักงานตาม TAS19 จะเป็นการประมาณการไปข้างหน้า เพื่อให้บริษัทได้เตรียมพร้อมตั้งค่าใช้จ่ายไว้สำหรับกระแสเงินสดการจ่ายผลประโยชน์ในอนาคต ไม่ใช่การประเมินย้อนหลัง (ยกเว้นกรณีปรับปรุงงบการเงิน) กล่าวคือหากต้องการค่าใช้จ่ายของปีงบประมาณใด บริษัทจำเป็นต้องคำนวณให้แล้วเสร็จในปีงบประมาณก่อนหน้า ไม่ใช่รอถึงสิ้นปีงบประมาณที่ต้องการแล้วค่อยคำนวณ

4. ภาระผูกพันจากการอนุมาน

ภาระผูกพันจากการอนุมานตามมาตรฐานบัญชี TAS19 หมายถึงกรณีที่พนักงานคาดหวังว่าจะได้รับผลประโยชน์ตามธรรมเนียมหรือแนวปฏิบัติ แม้ว่าจะไม่ได้ระบุชัดเจนในสัญญาจ้าง เช่น การให้โบนัสประจำปี การแจกของรางวัลเมื่อทำงานครบ 10 ปี หรือการจัดงานเลี้ยงประจำปี

ตัวอย่างเช่น หากบริษัทเคยแจกโทรศัพท์มือถือให้ เมื่อพนักงานทำงานครบ 5 ปี แม้ไม่ได้เขียนไว้ในสัญญา แต่พนักงานรุ่นหลัง ๆ ก็คาดหวังว่าจะได้รับตามเดิม หากไม่คำนวณส่วนนี้เป็นภาระผูกพัน อาจนำไปสู่ข้อพิพาททางกฎหมาย

5. ใช้ผู้เชี่ยวชาญที่มีคุณวุฒิ

การคำนวณผลประโยชน์พนักงานไม่ใช่เรื่องที่ใครก็ทำได้ การเลือกใช้ผู้เชี่ยวชาญที่มีคุณวุฒิเหมาะสม เช่น นักคณิตศาสตร์ประกันภัยระดับเฟลโล่ (Fellow) จะช่วยให้การคำนวณมีความแม่นยำและเชื่อถือได้

การใช้ผู้เชี่ยวชาญที่ไม่มีประสบการณ์หรือไม่ผ่านการรับรองอาจทำให้เกิดข้อผิดพลาดในการวิเคราะห์ ส่งผลกระทบต่อความน่าเชื่อถือของงบการเงินและความมั่นคงของบริษัทในระยะยาว

หากยังไม่แน่ใจว่าจะเลือกผู้เชี่ยวชาญจากที่ไหน สามารถเลือกใช้บริการจาก ABS ได้ เพื่อการคำนวณผลประโยชน์พนักงานตาม TAS19 ที่แม่นยำและมีมาตรฐานสูง ด้วยทีมงานคณิตศาสตร์ประกันภัยที่ได้รับการรับรองจากอเมริกา อังกฤษ และไทย เราให้บริการแบบครบวงจร ตั้งแต่การวิเคราะห์ไปจนถึงการดูแลหลังการให้บริการ ด้วยประสบการณ์กว่า 25 ปี และฐานลูกค้ากว่า 2,000 บริษัททั้งในประเทศและต่างประเทศ

การคำนวณผลประโยชน์พนักงานตามมาตรฐานการบัญชีไทย TAS19 เป็นเรื่องที่ละเอียดอ่อน จำเป็นต้องมีการวางแผนอย่างรอบคอบ เลือกใช้ผู้เชี่ยวชาญที่มีคุณวุฒิ และทำความเข้าใจข้อกำหนดต่าง ๆ อย่างถ่องแท้ เพื่อให้การคำนวณเป็นไปอย่างถูกต้อง ลดความเสี่ยงทางกฎหมาย และเสริมสร้างความน่าเชื่อถือให้แก่องค์กร

อ้างอิงจาก: https://www.tommypichet.com/post/article70

---

เขียนและเรียบเรียงโดย อาจารย์ทอมมี่ (พิเชฐ เจียรมณีทวีสิน)

FSA, FIA, FRM, FSAT, MBA, MScFE (Hons), B.Eng (Hons)

อดีตนายกสมาคมนักคณิตศาสตร์ประกันภัยแห่งประเทศไทย และอาจารย์บรรยายด้านการคำนวณผลประโยชน์พนักงานด้วยหลักคณิตศาสตร์ประกันภัย ตามมาตรฐานบัญชี ฉบับที่ 19 TAS19 IAS19